Türk avukatları baroların ve Türkiye Barolar Birliği’nin bağımsızlığı gereğine inanmışlar ve bu konuda kendilerine gerek kişi, gerek kuruluş olarak düşen görevleri başarma kararına varmışlardır.
Avukat mesleki çalışmasını kamunun inancını ve mesleğe güvenini sağlıyacak biçimde ve işini tam bir sadakatle yürütür.
Avukat, mesleğin itibarını zedeleyecek her türlü tutum ve davranıştan kaçınmak zorundadır. Avukat özel yaşantısında da buna özenmekle yükümlüdür.
Vekaletname, bir kimsenin başka bir kimseyi belirli durumlarda kendi adına hareket edebilmesi için yazılı olarak yetkilendirdiğine ait yazılı bir belgedir. Vekaletname genel veya sınırlı yetkili olabilir. Borçlar kanununa göre vekaletname iki taraflı bir sözleşmedir
Borçlar Kanununun 388.ci maddesi vekaletin şümulü başlığı altında “ vekalet akdinin kapsamı mukavele ile sarahaten tespit edilmemiş ise, yapılacak işin mahiyetine göre tayin edilir.” Şeklinde düzenlenmiştir. Vekaletin kanuni kapsamından kastedilen amaç, taraflar arasında yapılmış olan vekalet sözleşmesine göre, vekilin bu vekalet sözleşmesi çerçevesinde neleri yapabileceğinin tespitidir.
Yeni Borçlar Kanunu 504 cü maddesi vekaletin kapsamı başlığı altında “vekaletin kapsamı, sözleşmede açıkça gösterilmemişse, görülecek işin niteliğine göre belirlenir.” Şeklinde düzenlenmiştir.
Vekil, vekalet verenin verdiği talimata uymakla yükümlüdür. Ancak vekil, vekalet verenden izin alma imkanı bulamadığı hallerde, durumu bilseydi onun da izin vereceği açık olan hallerde vekil talimattan ayrılabilir.
Vekil, vekalet borcunu bizzat ifa etmekle yükümlüdür. Ancak vekile yetki verildiği durumlarda, vekil işi başkasına yaptırabilir.
Vekil yetkisi dışına çıkarak işi başkasına gördürdüğünde, onun fiilinden kendisi yapmış gibi sorumludur. ( Eski BK. 391, Yeni BK. 507 madde )
Vekil, vekalet verenin istemi üzerine yürüttüğü işin hesabını vermek ve vekaletle ilişkili olarak aldıklarını vekalet verene vermekle yükümlüdür.
Vekilin kendi adına ve vekalet veren hesabına gördüğü işlerden doğan üçüncü kişilerdeki alacağı, vekalet verenin vekile karşı bütün borçlarını ifa ettiği anda, kendiliğinden vekalet verene geçer. Vekilin iflası halinde vekalet veren, bu alacağın kendisine geçmiş olduğunu iflas masasına karşı da ileri sürebilir. Eski Borçlar kanununun 393. cü maddesi yeni borçlar kanununda da aynen muhafaza edilmiştir. ( Md. 509 )
Borçlar kanununun 394.cü maddesi “vekilin usulü dairesinde verilen işi ifa ettiği takdirde vekalet veren, vekilin yaptığı masrafları ve verdiği avansları faiziyle birlikte ödemek ve yüklendiği borçlardan onu kurtarmakla yükümlüdür.” Şeklinde düzenlenmiş ve bu madde ile vekalet verenin borçlarının neler olduğu açıklanmıştır.
* Dava açmak
* Sulh olmak
* Tahkim
* İbra
* Davadan feragat
* Karşı tarafın açtığı davayı kabul etmek
* Yemin teklifini kabul etmek
* Hükmolunan şeyi almak “ahzu kabza”
* Haczi kaldırmak
* Hakimi reddetmek
* Başkasını vekil tayin etmek
* Anayasa mahkemesinde dava açmak
* Hakimler aleyhine tazminat davası açmak
* Kambiyo taahhüdünde bulunmak
* Bağışlama yapabilmek
* Bir gayrimenkulü temlik etmek veya bir hak ile takyit edebilmek
* Şahsa bağlı haklara ilişkin davaları açabilmek ( nesebin düzeltilmesi, isim tashihi, evlat
edinme izni) gibi davalar
* Konkordato teklif etmek veya konkordato teklifini kabul etmek
* B.K. 38. ci maddesine göre vekil, akit yapma izni verilmeden başkası adına akit yapamaz.
Vekile özel yetki verilmesi gereken haller yukarıda saydıklarımızla sınırlı değildir. Hukuk Muhakemeleri Kanunu, avukatlık kanunu ile Anayasa Mahkemesinin kuruluşuna dair kanunda vekile verilen özel yetki ile ilgili hükümler vardır.
Vekaletnamenin sona erme nedenleri Borçlar Kanununun 396 cı maddesinde düzenlenmiştir. 396. cı madde incelendiğinde görüleceği üzere vekaletin her hangi bir süre
ile kısıtlanmadığı açıktır. Vekaletname herhangi bir şekle bağlı değildir. Ancak taraflar aralarında anlaşarak vekaletnameyi belli bir süre ile sınırlayabilirler. Taraflar arasında süre yönünden bir sınırlama yoksa vekaletin süresiz olduğu kabul edilir. Ancak Yargıtay genel vekaletname süresini on yıl olarak kabul etmektedir.
İşin mahiyeti gereği süreli vekaletnameler de vardır. Düzenleme şeklinde yapılmış belli bir gayrimenkulün satışı veya belli bir gayrimenkul üzerinde ipotek kurulması için verilmiş olan vekaletname o işin yapılması ile sona erer. “Düzenleme şeklinde” yapılan vekaletnamede, tarafların baba adı, doğum tarihi, gayrimenkulün tapu sicilinde kayıtlı olduğu ada, parsel vs. ile sınırlamalar varsa açık şekilde vekaletnameye yazılır. Gaye hasıl olduktan sonra vekalet işin mahiyeti gereği kendiliğinden sona erer.
Genel vekaletname ile vekalet veren ( müvekkil ) vekili, kendi adına tasarrufta bulunması için yetkilendirmektedir. Bu vekaletname ile vekil vekalet veren ( müvekkil ) adına bağış ve satış işlemleri dışında diğer tasarruf işlemlerini yapabilir. Genellikle halk arasında yanlış bir kanaat vardır. Genel vekaletname ile vekilin her türlü bağış ve satış işlemlerini de yapabileceğini zannederek genel vekaletname vermekten çekinmektedirler. Bu kanaat yanlıştır. Bağış veya satış için özel vekaletname düzenlenmesi gerekir.
Tapu sicil ve kadastro müdürlüğünde yapılacak işlemlerle ilgili olarak verilecek vekaletnamelerin şekil ve içerik açısından şu şartları taşıması gerekmektedir.
Yabancı ülkelerde düzenlenen vekaletnameler Türk elçiliklerinde veya Türk konsolosluklarında düzenlenmelidir. Yurt dışında yaşayan vatandaşların elçilik veya konsolosluğa bizzat başvurmaları gerekir. 1512 sayılı noterlik kanununun 84 ve 89 maddelerine göre hukuki hak ve devri için verilen vekaletnamelerin mutlaka
“düzenleme şeklinde” yapılması gerekmektedir.
Veraset ve intikal işlemleri ile ilgili vekaletnameye vekalet veren, vekile verdiği yetkinin, veraset ve intikal işlemlerine ait olduğunu, intikalin şeklini, veraset vergilerinin ne şekilde ödeneceğini açıkça belirtmesi gerekir.
Genellikle yurt dışında yaşayan vatandaşlarımız yurt dışında evlendikleri gibi yurt dışında boşanmaktadırlar. Yurt dışında verilen boşanma karar Türkiye ‘de yetkili mahkemece tenfize ( tanınmaya ) tabidir. Bu nedenle yurt dışında bir mahkemeden verilen boşanma kararının Türkiye ‘de hüküm ifade etmesi için mutlaka Türkiye’de tanınması gerekir. Türkiye ‘de mahkemece verilmiş bir tanıma kararı olmadan Türk kanunları nezdinde hala evli sayılırlar. Bu nedenle Türkiye’de açılacak tanıma tenfiz davasını takip edecek vekile (avukata) verilecek vekaletnamede bu yetkilerin açıkça belirtilmesi gerekir.
Tapu sicil müdürlüğünde yapılacak işlemlerle ilgili olarak verilecek vekaletnamelerin şekil ve içerik açısından şu şartları taşıması gerekmektedir.
Vekaletnamenin noterde veya konsolosluklarda “ düzenleme şeklinde” yapılması gerekir.
Vekalet verenin kimliği vekaletnamede nüfus hüviyet cüzdanı veya nüfus müdürlüğünden alınmış kayıt örneği veya pasaport örneği ile TC. kimlik numarası yazılı olmalıdır.
Vekaletname de vekalet verenin ve vekilin yakın tarihte çekilmiş fotoğrafları olmalıdır. Vekaletnamede vekalet verenin vekile verdiği yetki, gayrimenkulün ada parsel numarası kuşkuya yer vermeyecek şekilde açıkça yazılmış olmalıdır.
Vekaletname tevkilen ( birinci vekil yetkisini başkasına devretmişse ) düzenlenmiş ise ilk vekaletnamede tevkil yetkisine sahip olup olmadığı araştırılır. İkinci vekaletnamede bu yetki mutlaka belirtilmeli ve her iki vekaletname tapu sicil müdürüne ibraz edilmelidir.
Vekaletnamede düzeltme yapılmışsa bu düzeltme vekaletnameyi düzenleyen noter veya konsolosluk tarafından mutlaka imzalanmalı ve düzeltilen kısı mühürlenmelidir.
Yabancı ülkelerde düzenlenen vekaletnamelerin Türk elçiliklerinde veya Türk konsolosluklarında ve “ düzenleme şeklinde” yapılması gerekir.
Boşanma davası açılması için verilen vekaletnamede vekil, yakın zamanda çekilmiş bir fotoğrafı ile notere gidecektir. Boşanmak istediği eşinin adını vekalete yazdıracaktır. Eşim ………..aleyhine boşanma davası açmaya, açılmış olan boşanma davasını kabule, nafaka ve tazminat talebinde bulunmaya, çocukların velayetini talep etmeye gibi yetkileri vekile (avukata) verecektir. Bu tür vekaletname özel vekaletname olup vekilin yetkisi hukuken açılacak veya açılmış olan boşanma davası ile sınırlıdır.
Yukarıda tapu sicil müdürlüğünde yapılacak işlerle ilgili “düzenleme şeklinde” vekaletname olarak düzenlenecektir. İpotek kurmak için verilen vekaletnamede ipotek kurulacak gayrimenkulün ada parsel numarası, ipotek miktarı, süresi, işleyecek faizi,ipoteğin cinsi, derecesi ve kaldırılmasına ait yetkiler verileceği gibi daha geniş yetkilerde verilebilir. Yalnız verilen her yetkinin vekaletnamede yazılması gerekir.
Devredilecek şirketin unvanı, sicil ticaret kaydı, açık adresi, iştigal konusu, devredilecek hisse oranı, aktif ve pasifi, devredilecek hissenin bedeli gibi hususlar açıkça vekile verilecek yetkide belirtilecektir. Bu yetkiler daha da arttırılabilir. Vekil aldığı yetki dahilinde işini görecektir.
Satış vadi yapmak için verilen vekaletname ile vekil, satmayı vaad eden ile satın almayı vaad eden yönünden ayrı ayrı yetkilendirileceği gibi aynı vekaletnamede her iki yetki ile de yetkilendirilebilir. Satış vadi yapmak için verilen vekaletname noterde “düzenleme şeklinde” yapılacaktır.
Satış vaadi sözleşmeleri şahsi hak doğuran haklardandır. Bu nedenle yukarıda tapu sicil müdürlüğünde yapılacak işlemlerde geçerli vekaletname örneğinde anlattığımız şartlara uygun olarak yapılması gerekmektedir.
Yukarıda anlattığımız şartlara uygun olarak düzenlenen vekaletnameler geçerlidir. Vekaletnamenin noterde veya yurt dışında elçilikler ile konsolosluklarda yapılması gerekir. Yine vekaletnamenin muteberlik şartı olarak vekilin kullanacağı alan ile kendisine tanınan yetkilerin açıkça yazılmış olması gerekir.
Düzenleme şeklinde yapılan vekaletnamelerde mutlaka vekalet verenin ve vekilin yakın zaman önce çekilmiş resimlerinin ve nüfus cüzdanı örneğinin vekaletnameye eklenmesi gerekir. Belli bir süre ile sınırlandırılmış vekaletnameler süre bitimine kadar geçerli sayılır.
